Ala fin de novëmber à la Uniun di Ladins dla Val Badia metü a jì en colaboraziun cun le „Salf laûr protezionè“ da Pidrô n pice marcé dl liber, tl ambit dl marcé da Nadè metü a jì dai jogn andicapà. Al é stè na buna ocajiun por ti presentè les publicaziuns dla Uniun ales tröpes porsones dla Val Badia che é rovades adalerch por l’ocajiun y ince por vëne n valgügn libri y n valgönes CDs.
Tla medéma ocajiun à la Uniun metü a jì na rapresentaziun dl teater „Vily y Merendina. A tosc tl bosch“. Tröc geniturs y mituns à podü aprofité por gnì al marcé da Nadè y passè na picia ora a s’la rì deboriada.
30 de novëmber 2008
En colaboraziun cun la Union Generela di Ladins dla Dolomites él da d’altonn dl 2008 gnü metü a jì la pröma ediziun dla „Ladinia Rock Tour“, a chëra ch’al à tut pert le grup „Innuendo“ dla Val Badia, i „Pëufla“ de Gherdëna y le grup „Armonote“ d’Ampëz.
I trëi grups à tignì le pröm conzert a Urtijëi, le vëndres ai 21 de novëmber; le dé dô a San Martin de Tor y l’ultimo dla „Tour“ ia en Ampëz ai 23 de novëmber.
Scemia ch’al à messü gnì stlüt i jus por la tröpa nëi tomada avisa chi dis, à la manifestaziun impò albü n bel suzès. I sostegnidus di grups à fat cotan de strada por i jì do a sü compagns ince tles atres valades. Insciö é n bel grup dla Val Badia rové sides te Gherdëna che ia en Ampëz por sostegnì i „Innuendo“; le medémo à fat i sostegnidus di „Pëufla“. Indöt él stè na buna ocajiun d’incuntada y de barat cultural danter les valades ladines.
La manifestaziun podarà dessigü crësce ti agn che vëgn, cun la partezipaziun de deplü grups, ince dales atres valades ladines.
23 de novëmber 2008
12a ediziun dl festival di cors di mituns
12a ediziun dl festival di cors di mituns
Ai 19 d’otober é le festival di cors de mituns „Ciantéde cun nos“ gnü tignì tl salf dl Palaz di Cungrésc a Urtijëi. La manifestaziun é en chësc ann gnüda metüda a jì dal’Union di Ladins de Gherdëina cun la colaboraziun dla Generela y dles uniuns di ladins dles atres valades.
Por i mituns él na bela ocajiun de conësce i paîsc dles atres valades incër le Sela, mo ince por s’incuntè cun d’atri mituns cun chi ch’ai partësc la medéma ligrëza por la musiga. La manifestaziun à metü man danmisdé cun na mëssa ladina tignida tla dlijia da Urtijëi da siur Eugen Runggaldier y ciantada dal cor di mituns d’Ampëz „Sóen in festa“.
Domisdé s’àl abiné na bela compëda de jënt a d’ascutè le conzert di pici mituns. La presidënta dl’Union Generela Elsa Zardini y la presidënta dl’Union de Gherdënia à albü le plajëi y l’onur de saludé n publich numerus y les autoritês.
I mituns ne s’à nia lascè petlè y à ciantè cun ligrëza les cianties ch’ai â imparè ite te zacotan de mëisc de proes. Insciö n’esi nia mâ sta bugn de comöie i geniturs, mo döt le publich che ti à fat n gran aplaus. Protagonisc dl domisé é stà le “Cor di mutons de Sëlva”, le “Cor di mutons de Urtijëi” y le “Cor di mutons de Runcadic” che rapresentâ Gherdëna; le “Cor dla scora de musiga” y le “Cor di mituns d’Al Plan” dala Val Badia; le “Cor di bec Pentagramma” da Fascia; le “Pico coro Col de Lana” da Fodom; le “Còro sóen in festa” y le “Coro de ra ójes bianches de ra scora de musica de Anpézo” da Cortina. Por stlü jö en belëza à i nü cors ciantè düc adöm l’inn ladin, metü adöm por la pröma ediziun dl festival da Graziano Grossrubatscher, sot la direziun de Paul Senoner de Sëlva che é dagnora stè un di co-organisadus dla manifestaziun.
19 d’otober 2008
cun composiziuns de Luciano Costner y dessëgns de Gabi Mutschlechner
cun composiziuns de Luciano Costner y dessëgns de Gabi Mutschlechner
Te na bela atmosfera d’amizizia tl’ostaria Bad Cortina a Al Plan à la Uniun di Ladins dla Val Badia presentè ai 4 d’otober le pice liber dal titul „Ia y cà“ cun composiziuns de Luciano Costner de Badia, en êrt Luciano dles Dolomites. A sonè y daidé intrategnì le publich êl Christian Pescosta da Corvara y Max Castlunger da San Martin. L’autur é n personaje che düc conësc tla Val Badia.
Al é stè por tröc agn maéster de schi a Badia, a San Ciascian y cinamai di Stac Unis d’America, al à rodé deplü perts dl monn, olach’al à albü la poscibilité de fà i sporc che ti à dagnora plajü: arpizé y jì cui schi d’alpinism. Mo da plü agn incà virel tla natöra: so daciasa é les munts y canch’al é rî tëmp ciafel adassosta te val’ tablé da munt. Al laôra tl bosch y tla campagna por se davagné val’ scioldo pro i paurs. Tröp deplü n’adorel nia. Te süa vita söl lim dla sozieté ti nen capitëiel de vigni sort, al vëiga da n ater punt d’odüda le monn de chël che ël instës fajô pert cina dan da n valgügn agn. Cun sües composiziuns ne n’ôl nia le critiché, mo al scrì sciöch’al la vëiga y cunta de sües esperiënzes da canch’al é gnü „salvare“. Ai tesc de Luciano ti fej da cornisc i bi dessëgns de Gabi Mutschlechner, n’artista jona d’Al Plan che vëgn aprijada tres deplü por so talënt y sües beles pitöres.
04 d’otober 2008
Ai 3 d’otober dl 2008 él gnü portè dant por le pröm iade sön le palch dl teater da Balsan le toch „Iadô chël côl – Hinterm Hügel – Dietro la collina“ dl autur da La Pli Iaco Rigo. Valentina Kastlunger d’Al Plan é stada la regista dl drama che â la vera sciöche tema y olache le jüch danter i trëi lingac ladin, talian y todësch daidâ da capì damì i conflic danter les popolaziuns dl monn. Le toch mët en scena la crisa di valurs tradizionai, che à sciafié da suravire tan dî decà dal côl. Ci che é iadô le côl, chël é por l’autur la vera, che mët döt en prigo, mo che esist y cun chëra ch’an mëss se confrontè. 8 aturs y 10 corisc é sta i protagonisc dla sëra a Balsan y dles rapresentaziuns ch’é gnüdes fates dedô a Porsenù y a Bornech. Laprò êl ince aturs conesciüs sciöche Christine Lasta, Igor Horvat y Pietro Pilla, mo ince düc i atri â bele intan d’esperiënza söles sciables.
Por Valentina Kastlunger é le teater de Iaco stè „n’ocajiun da mëte adöm esperiënzes desvalies por realisé val’ de bel, che ne se tëm nia dal confrunt cun ci che vëgn pité fora dles valades ladines“. Deboriada cun Cristina Cavalli da Milan y Erika Castlunger da Corvara àra insigné ite le teater te n mëis, deperpo che Ludwig Rindler à imparè ite le cor che acompagnâ musicalmënter les scenes teatrales.
Le teater é gnü metü a jì dal’assoziaziun di artisc ladins EPL che à complì i 50 agn, cun le sostëgn dla Uniun di Ladins dla Val Badia.
3 d’otober dl 2008
En ocajiun dla vijita de Papa Benedikt XVI, do l’Angelus tignì a Porsenù ai 3 d’agost, ti à siur Iaco Ploner, Tone Gasser y siur Christian Moroder presentè i tesc liturgics che é gnüs traslatà tl ladin y publicà dala Uniun di Ladins dla Val Badia y en pert dal Istitut Ladin “Micurà de Rü”. Siur Christian Moroder ti à danter l’ater surandè al Papa la verjiun ladina dl Nü Testamënt. Intratan â i libri bele ciafè le “nihil obstat” da podëi gnì adorà te dlijia da pert dl vësco Wilhelm Egger, mo al mancia dötaorela ciamò l’aprovaziun dl Vatican. I trëi rapresentanc ladins à porchël perié le Papa do chëst’aprovaziun. Intratan àl pié do cun ligrëza i libri che ti é gnüs dà y à laldè i trëi por so impëgn!
3 d’agost 2008
Le mercui ai 28 de mà à i cronisc dla Val Badia tignì süa riuniun anuala por ti ciarè al liber de cronica impormò gnü fora y por fà sües valutaziuns. Cun dötes les bunes intenziuns da limité la grossëza dl "Sas dla Crusc" à le liber ince chësc ann superé les 600 plates, en pert ince ciodìche al é gnü injuntè tl’ultima pert le diare dl méde de Pescol Vijo Vittur (autur dl liber: Enneberg in Geschichte und Sage) y n articul sura le referendum di trëi comuns da Suramunt. Tone Gasser s’à surantut dla redaziun deboriada cun Giovanni Mischì. So laûr à garantì le bun garat dla publicaziun! Tratan la riuniun él gnü fora che la cualité di tesc po tres ciamò gnì miorada y che l’ordinn te chël che les informaziuns vëgn reportades dess da l’ann che vëgn ester le medémo por vigni paîsc. Insciö saràl te n dagnì plü saurì da ciafè les informaziuns che an adora por ejëmpl por scrì la storia de na uniun, de na personalité o de n paîsc. Al é ince gnü alzè fora le debojëgn de mët tla cronica plü informaziuns sura l’economia (turism, artejanat, sorvisc y i.i.) de nosta valada, che sarà dassënn interessantes da ciarè do te vint o trënt’ agn.
28 de má 2008
La domënia ai 4 de mà à la Uniun di Ladins metü a jì tla Ciasa dla Cultura a La Ila n pice conzert por la festa dla uma. Tla medéma ocajiun él ince gnü presentè la CD nöia y le pice sföi cun cianties da mituns dal titul “Tichetitach, le milepîsc”. Porchël é le cor de mituns dla Scora de Musiga che s’à por l’ocajiun metü inom “Cor Milepîsc” ince stè le protagonist dl domisdé. I mituns y les mitans insignades jö cun savëi dal maester Bruno Rives ciantè deplü toc, se moion sön palch a na mainira ch’al garatass ince na bela coreografia. I solisc che à podü mostrè döt so talënt é stà Elvis Burchia, Elena Frenademetz, Francesca Dariz y Giulia D’Urso. Tl ambit dla presentaziun él spo ince gnü premié dötes chës porsones che à a val’ mainira daidé por che la publicaziun y la CD podess garatè indortöra. Le grup de stromënc a flé insigné jö dal maester Gerhard Mohr à daidé arichì döta la manifestaziun cun n valgönes de beles melodies. Por ch’al ti savess bel ince ai pici mituns che à acompagné les umes al conzert à l’autur de teater y atur Simon Kostner portè dant n pice toch ch’al s’à studié fora por l’ocajiun y en pert ince improvisé.
Ala fin dla manifestaziun à dötes les umes ciamò podü pié do n pice ciüf sciöche sëgn de reconescënza por döt ci ch’ares fej por la familia y sciöche recort dla manifestaziun che é garatada plütosc bun.